Vaccineren waarom? En hoe dan?
Pim, de (mede)-oprichter van vaccinatieboekje ging twee jaar geleden op reis met zijn vriendin naar de Filipijnen. Na jaren van hard studeren, gevolgd door het vinden van een baan en daarna keihard werken, volgde het zoeken van een huis in de overgekookte Amsterdamse huizenmarkt. Het was dus tijd voor Pim en zijn vriending om een mooie reis te boeken. Na lang beraad kozen zij voor een lange reis beginnend in Banaue, om vanuit daar de prachtige Filipijnen te ontdekken.Onder het genot van een ijskoud biertje bespraken Pim en ik (Marco, mede-oprichter) zijn reis en de eventuele voorbereidingen die daarvoor getroffen dienden te worden. Op de vraag of hij al aan zijn vaccinaties had gedacht kreeg hij een licht verdwaasde blik met een vleugje paniek in de ogen. Nee, daar hadden ze nog niet helemaal over nagedacht. En eigenlijk wilde Pim wel eerst graag weten wat er dan allemaal in zijn arm zou worden gespoten en waarom.
Vaccineren of vaccinatie is afgeleid van het woord vaccinia wat de naam is van het koepokken virus “Variolae vaccinae”. Dat dit zo gelopen is hebben we te danken aan Edward Jenner, de absolute grondlegger van vaccineren. Het idee achter vaccinatie is te zorgen dat het lichaam een ziekteverwekker al leert kennen en zo bescherming kan opbouwen voor het moment dat de ziekteverwekker het lichaam binnendringt. Tijdens de studie geneeskunde vond ik de vergelijking met een oefenwedstrijd tegen een veel slechtere tegenstander makkelijk om het onderliggende proces te visualiseren. Maar hoe vind je dan die zwakkere tegenstander?
Daar zijn de laatste decennia verschillende technieken voor gevonden. Waarbij het belangrijk is om de karaktereigenschappen van een ‘perfect’ vaccin zo goed mogelijk te behouden. Allereerst moet de oefenwedstrijd zoveel mogelijk lijken op de uiteindelijke tegenstander. Daarnaast wil je alleen zeker zijn dan jouw spelers niet geblesseerd raken tijdens de oefenwedstrijd en dat het vaccin dus niet schadelijk is. Vervolgens moet ervoor gezorgd worden dat je spelers de uiteindelijk gebruikte tactiek om het vaccin te overwinnen onthouden, om deze in te kunnen zetten wanneer het er echt om draait. Jenner deed dit door mensen een infectie te laten doormaken met het koepokken virus. Hier kreeg je lelijke plekken van op de huid maar uiteindelijk genas de persoon wel. Vervolgens was de persoon vele malen beter beschermd tegen het dodelijke pokkenvirus.
Op dit moment zijn er verschillende soort vaccins beschikbaar die allemaal de bovengenoemde eigenschappen zo goed mogelijk willen bereiken. Allereerst is er de optie om de ziekteverwekker te verzwakken maar nog niet helemaal te doden. Dit worden levend-verzwakte vaccins genoemd. Een prachtig voorbeeld hiervan is het gele koorts vaccin. Het virus wordt in een laboratorium slap gemaakt en vervolgens in de spier geïnjecteerd. Jouw lichaam herkent het als een virus, maakt antistoffen aan en een heel leger aan cellen om dit virus te overwinnen. Omdat de virusdeeltjes al heel zwak zijn gaat dit vrijwel altijd goed. Vervolgens ontstaat er een heel sterke en specifieke afweer tegen het gele koorts virus, wat bij niet gevaccineerde personen een dodelijke afloop kan hebben. De kracht van dit vaccin is direct ook weer een potentieel risico. Want hoe zwak is dit virus gemaakt? En wat nou als jouw leger aan afweercellen niet sterk genoeg is? Dan zou je in theorie door het vaccineren het gevaarlijke gele koorts kunnen krijgen en zelfs overlijden… Daarom zijn we met het gele koorts vaccin voorzichtig bij oudere mensen, hele kleine kinderen en mensen van wie de afweer onderdrukt is door ziekte of juist medicijnen die zij gebruiken.
Die avond heb ik Pim nog veel meer uitgelegd over andere soorten vaccins en de reactie van ons lichaam hierop. Uiteindelijk zijn Marly en Pim goed beschermd op reis gegaan en hebben een prachtige trip door de Filipijnen gemaakt.
