Nieuws over vaccinaties en gereleteerde onderwerpen.Pim Bruijnes
Korte blog over de recente chikungunya uitbraak in Suriname en de achtergrond van het virus. Chikungunya (vanaf nu afgekort als CHIKV) is een virus dat al enkele decennia bekend is. Het werd voor het eerst beschreven in Afrika en in het Tanzaniaans betekent de naam ook wel de kromme man. Dit komt omdat een van de meest vooraanstaande symptomen van CHIKV enorme gewrichts- en lichaamspijnen zijn, zo erg dat je er gewoon krom van kan gaan lopen, of nog erger niet eens je bed uit kan komen.
Muggen
Net zoals dengue en gele koorts wordt CHIKV overgedragen via muggen, en om preciezer te zijn met name de tijger mug, de grote zwart wit gestreepte mug (misschien is zebra mug een betere naam…), die bekend staat om de verspreiding van zoveel verschillende (ellendige) virussen. Het virus verspreid zich doordat iemand die ziek is, althans die het virus in zijn bloed heeft, wordt geprikt door de mug die het virus vervolgens kan overdragen wanneer hij een gezond iemand prikt. Tot ongeveer eind 2013 was het bekend dat CHIKV voor uitbraken en problemen zorgde in gebieden in Afrika en Zuid-Amerika. Echter eind 2013 werd CHIKV geïntroduceerd in midden Amerika (Cariben). Meest waarschijnlijk kwam dit doordat iemand met het virus in zijn bloed naar dit gebied is gereisd vanuit Azië. Vervolgens is diegene geprikt door een mug die het begin van de uitbraak in gang heeft gezet.
Uitbraak
Gelukkig valt het aantal mensen dat komt te overlijden aan CHIKV heel erg mee en over het algemeen worden mensen vanzelf beter. Echter, de hevige pijnen kunnen, in sommige gevallen, wel tot bijna 12 maanden aanhouden. Dit kan natuurlijk gigantische gevolgen hebben voor de lokale economie. Tijdens de kick-off in Suriname vroeg ik aan de klas wie er nou weleens CHIKV hadden gehad het afgelopen jaar, bijna 75% stak zijn of haar vinger op! Dit geeft nog maar eens aan hoe makkelijk en snel een virus zich kan verspreiden binnen een populatie wanneer de omstandigheden daar gunstig voor zijn. Suriname heeft enorm veel energie gestoken in manieren om de CHIKV uitbraak tot een halt te roepen door veel voorlichting, muggenbestrijding en vroege diagnostiek. Dit laatste is heel erg interessant omdat het nog maar eens laat zien hoe virussen zich verspreiden. Want hoe zou je een naderende CHIKV uitbraak in de kiem kunnen smoren denk je? Eigenlijk heel simpel, je moet zorgen dat degene met het virus in het bloed niet geprikt worden zodat de verspreiding niet kan ontstaan en het aantal ziektegevallen stagneert.
Verpsreiding
Er zijn al best interessante manieren bedacht om dit voor elkaar te krijgen. Bijvoorbeeld iedereen die ziek is en gewrichtsklachten heeft onder een muggennet te leggen of er voor te zorgen dat ze een stofje in het bloed hebben waar muggen van dood gaan na het bijten. Hierdoor kan het virus zich niet meer verder verspreiden en zal uiteindelijk de ‘uitbraak’ stoppen. De voorlichting in Suriname is goed en professioneel aangepakt. Er waren tot ver in de jungle posters en folders verspreid met daarop uitleg over de verspreiding van CHIKV en hoe men kon voorkomen dat er veel muggen in de omgeving waren of dat men überhaupt geprikt werd.
Voorlichting
De posters waren, in tegenstelling tot vele andere voorlichtingscampagnes wereldwijd, duidelijk en op een aanstekelijke wijze gepresenteerd. Je interesse werd van een afstandje gewekt door felle kleuren, leuke cartoons en aanstekelijke teksten. Sommige infecties zijn moeilijk te voorkomen en helaas was het Suriname niet gelukt Chikungunya buiten de deur te houden nadat men hoorde van de uitbraak in dichtbij gelegen landen. Echter hoe er vervolgens gereageerd is op de uitbraak en de huidige kennis onder de bevolking over de gevolgen en verspreiding van CHIKV verdienen een complimentje. Na het afnemen van het aantal CHIKV infecties stond echter Zika al voor de deur, wat weer een verhaal apart is. Daarover later meer.